Wat is een prikkelbaar darmsyndroom?

De diagnose PDS wordt gesteld op basis van een reeks van klachten die internationaal zijn afgesproken. Hierbij wordt gekeken naar hoe lang je klachten hebt, hoe de ontlasting is veranderd (samenstelling en hoe vaak) en er mag geen andere ziekte zijn aangetoond. Je begrijpt dat hiermee in een dagelijks praktijk van huisarts of maag-darm-leverarts deze diagnose vaak wordt gesteld. Deze aandoening kan een enorme negatieve invloed op het functioneren van een individu (sociale invalidering en onmogelijkheid tot werken). Het is vrij logisch te bedenken dat het aanpassen van voeding een positief effect kan hebben op de klachten. Zo kan het verminderen van bepaalde koolhydraten die niet goed in de dunne darm worden opgenomen, een gunstig effect hebben. 
 
De diagnose PDS wordt gesteld op basis van de zogenaamde Rome IV criteria. Grofweg bestaan deze criteria uit klachten van buikpijn (minstens één dag in 3 maanden) en tenminste 2 van de volgende 3 klachten: buikpijn gerelateerd aan ontlasting, verandering van de frequentie en/of samenstelling van de ontlasting (1). De klachten moeten hierbij langer dan 6 maanden bestaan. Er mogen geen andere verklaringen of ziekten zijn aangetoond. Er zijn daarnaast nog een aantal andere symptomen die de uiteindelijke diagnose kunnen ondersteunen zoals slijmverlies, opgeblazen buik, brandend maagzuur, hoofdpijn en problemen met de blaas. 
Doordat aanvullend medisch onderzoek bijna altijd geen aantoonbare afwijkingen oplevert, stuit dit vaak op onbegrip bij patiënten, artsen en andere hulpverleners. 

De oorzaak van PDS is een combinatie van meerdere factoren

Uit vele wetenschappelijke rapporten en publicaties in dieren en mensen hebben onderzoekers het belang van darmbacteriën vastgesteld. 
Ten eerste herbergt onze darm onder normale, gezonde omstandigheden meer dan een biljoen bacteriën die verschillende stoffen produceren die positieve, maar ook negatieve effecten kennen. Er bestaat een delicaat evenwicht tussen deze verschillende bacteriën.
Ten tweede liggen de darmcellen strak tegen elkaar door hechtende moleculen (tight junctions) waardoor de darminhoud wordt gescheiden van het inwendige milieu (de bloedbaan en het immuunsysteem). 
Ten derde reageert het immuunsysteem van het individu op bedreigingen van virussen en bacteriën waardoor het zorgt dat de interne balans zich herstelt.
Zodra zich een trigger voordoet, kan een verstoring van dit delicate evenwicht (dysbiose) ontstaan en leiden tot lichamelijke klachten. Onderzoekers en artsen van over de hele wereld veronderstellen dat dit het begin is van een cascade aan veranderingen. De nieuwe samenstelling van darmbacteriën produceert stoffen die een ontsteking en activatie van het immuunsysteem in de hand werken. De hechtende moleculen werken minder goed met als gevolg een ‘lekke’ darm (leaky gut). Hierdoor kunnen onderdelen van bacteriën het inwendige milieu, de bloedbaan, bereiken waarna verdere activatie van het immuunsysteem ontstaat. 
De nervus vagus (tiende hersenzenuw) is een grote zenuw die de hersenen verbindt met de organen in de borstkas en buik. Ze geven in beide richtingen informatie door. In combinatie met de circulerende ontstekingsmediatoren (door bacteriën geproduceerd en gevolg van activatie van het immuunsysteem) en andere neuro-actieve stoffen (door bacteriën geproduceerd) bestaat een interactie tussen je darm en brein (2). Het uiteindelijke effect is dat je buikkrampen, een overmatige productie van gas en een verandering in de stoelgang kan bemerken.

Wat doet een keto-dieet bij PDS?

Het is duidelijk dat een verstoring in darmbacteriën een centrale rol speelt in het ontstaan van klachten bij PDS. Het is dan ook logisch te veronderstellen dat aanpassingen in voeding een gunstig effect kunnen hebben. In het verleden zijn een aantal klinische onderzoeken gedaan met verschillende interventies. Een van de meest bekende is het lage FODMAP-dieet (3) waarbij voeding zonder bepaalde koolhydraten (Fructose, Oligo-, Di- en Monosacchariden en suiker-Alcoholen/Polyolen) wordt toegepast. Dit leidt tot afname van klachten bij patiënten met PDS.  
De voedingsadviezen bij Win From Within zijn gericht op o.a. het sterk verminderen tot mijden van koolhydraten (ketogeen dieet) met als doel het verbeteren van je metabole gezondheid. Hierdoor worden middelen rijk aan FODMAP ook gemeden. Door je metabole gezondheid te verbeteren verlaag je het risico op hart-en vaatziekten, suikerziekte en kanker.
Het is bekend dat het gebruik van een ketogeen dieet effecten heeft op je darmbacteriën. Onbegeleid kan het resulteren in o.a. obstipatie door een tekort aan vezels. Het medisch team van Win From Within maakt gebruik van de meest recente wetenschappelijke literatuur. Er wordt gebruik gemaakt van de combinatie van extra vezels (prebiotica) en poeders met actieve darmbacteriën (probiotica) (4) om de darmbacteriën in balans te houden en de klachten passende bij PDS te herstellen. Patiënten die bekend zijn met PDS en gemotiveerd zijn om metabool gezond te worden, hebben dan ook baat bij de adviezen van Win From Within.

Conclusies

Een prikkelbaar darmsyndroom is een veel voorkomende aandoening die wordt gesteld op basis van een reeks aan klachten en heeft een invaliderend karakter. Het ontstaan van het ziektebeeld is complex en is een interactie tussen darmbacteriën, immuunsysteem en brein.  Door het mijden van bepaalde koolhydraten kunnen de klachten verbeteren. Het ketogeen dieet van Win From Within kent, naast een verbetering van de metabole gezondheid, een afname van klachten bij patiënten met PDS. 
Mocht jij klachten hebben van een prikkelbaar darmsyndroom? En interesse hebben in een verbetering van je leefstijl door deelname in een van de programma’s dan houden de medisch specialisten van Win From Within hier rekening mee. 
Er zijn 3 programma’s om dit snel en voortvarend aan te pakken. Kijk hier voor onze medische leefstijlprogramma’s. 
Wij wensen je een heel goede gezondheid toe! 

Dr. T.C.M.A. Schreuder

Referenties

1. Irritable bowel syndrome. Ford AC et al. New England Journal of Medicine 2017;376:2566-2578
2. The gut-brain axis and the microbiome: clues to pathophysiology and opportunities for novel management strategies in irritable bowel syndrome (IBS). Quigley EMM. J Clin Med 2018;7:6
3. Impact of Low-FODMAPs, Gluten-Free, and Ketogenic Diets on Gut Microbiota Modulation in Pathological Conditions. Reddel S et al. Nutrients 2019;11
4. Effect of synbiotic supplementation in a very-low-calorie ketogenic diet on weight loss achievement and gut microbiota: a randomized controlled pilot study. Gutiérrez-Repiso C et al. Mol Nutr Food Res 2019;63:e1900167